STADHOUDER WILLEM V (1748 - 1806)

De laatste stadhouder van de Nederlandse Republiek was evenmin als zijn vader een populaire Oranje, noch was Willem V een sterke persoonlijkheid. Zijn besluiteloze optreden was op enig moment aanleiding voor zijn vrouw, de Pruisische prinses Wilhelmina, om in te grijpen. Enkele jaren na het debacle van haar aanhouding bij Goejanverwellesluis (dat haar wel onsterfelijk heeft gemaakt) volgde in 1795 de aftocht van Willem V en zijn gezin naar Engeland en tenslotte het leven in ballingschap in Duitsland. Daar overleed Willem Batavus (zoals hij zich inmiddels liet noemen) in 1806, juist in het jaar dat Napoleon diens eigen broer op de nieuwe Nederlandse troon zette.

Wat resteert van Willem V is zijn Haagse galerij met kunstwerken, het eerste openbare museum in Nederland, gelegen aan het Buitenhof. Het is daarom wel passend hem in de hoedanigheid van galeriehouder in onze tijd te plaatsen.

STADHOUDER WILLEM IV (1711 - 1751)

Willem IV was een afstammeling van de Friese tak van de Nassau's, die teruggaat tot de broer van Willem de Zwijger, Jan van Nassau. Oranje is dus wel in de familie gebleven. Maar een echt aansprekende man lijkt mij deze uit Friesland komende Stadhouder niet te zijn geweest. Hij was een stijfkop maar geen krachtige man. Hij heeft het stadhouderschap slechts kort vervuld, van 1547 tot aan zijn vroegtijdige dood, op slechts veertigjarige leeftijd, in 1751.

Ik heb met deze tekening de veronderstelling meegenomen dat Willem IV misschien ook iets gemoedelijks, iets 'gut burgerliches' had.

KONING STADHOUDER WILLEM III (1650 - 1702)

Willem III was Stadhouder van Holland en Zeeland vanaf 1672 en (daarnaast ook) Koning van Engeland van 1688 tot aan zijn dood in 1702. Ik stel mij hem voor als een Brits-Nederlandse captain of Industry. Zo op deze prent bezien zou je niet vreemd kijken als hij de leiding had van Shell of Unilever.

STADHOUDER WILLEM II (1625 - 1650)

Willem II werd Stadhouder van Holland en Zeeland na het overlijden van zijn vader Frederik Hendrik, in 1647, amper 22 jaar oud. Het waren Frederik en zijn vrouw Amalia van Solms die de Oranjes, via hun zoon, opstuwden in Europese Koninklijke kringen: hij werd uitgehuwd aan Mary Stuart, dochter van de Engelse Koning Charles I. Willem II had het hoog in zijn bol: hij wilde ons land centraliseren en beter laten aansluiten op Frankrijk. Hij probeerde Amsterdam gewapenderhand te dwingen om zijn militaire ambities mee te betalen. Hij stierf jong aan pokken. Nederland haalde opgelucht adem en wilde voorlopig geen Oranje zien. Was Willem II een Oranjeterrorist?

FREDERIK HENDRIK (1584 - 1647)

Frederik Hendrik werd geboren in het jaar dat zijn vader Willem de Zwijger werd vermoord. Hij verwierf zijn roem als stedenbedwinger, organisator, en hij was de eerste Oranje met culturele allure.

PRINS MAURITS (1567 - 1625)

Tegen Prins Maurits zeg je geen 'nee'. Met alleen het Inspectoraat-Generaal van de Krijgsmacht zou deze generaal geen genoegen nemen. Prins Maurits is de enige Oranje aan wiens handen het bloed kleeft van een politieke moord (de executie van Van Oldenbarnevelt).

WILLEM VAN ORANJE (1533 - 1584)

Willem de Zwijger was een rebellen leider tegen wil en dank. Hij toonde zich wars van de koninklijke pretenties die in zijn tijd in Europa gangbaar waren. Hier lijkt hij een toevallige voorbijganger langs het glas-in-lood venster met zijn eigen beeldtenis (St Janskerk Gouda).